دودمه «مکن ای صبح طلوع» چگونه ماندگار شد؟

به گزارش خبرنگار حوزه مسجد و هیأت خبرگزاری فارس، مهدی زنگنه شاعر و سبک‌ساز کشور در یادداشتی تحلیلی نگاهی به دودمه مشهور «مکن ای صبح طلوع» انداخت. او آورده است:

در فرهنگ شیعیان برخی از روزها و شب‌ها، آداب و رسوم ویژه‌ای دارد؛ و مردم اگر آن آداب را به جا نیاوردند انگار حق آن شب و روز را ادا نکرده‌اند. بسیاری از آداب و رسوم ایام الله ریشه در آیات و روایات دارد؛ مانند گرفتن قرآن بر سر در شب‌های قدر یا عقد اخوت در عید غدیر.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

گاهی نیز یک آیین، برآمده از فرهنگ عمومی مذهبی است؛ اما مردم آن چنان دلبسته‌اش هستند که انگار آیه‌ای درباره‌اش خوانده‌اند و روایتی شنیده‌اند! یکی از آن‌ها همخوانی دودمه «مکن ای صبح طلوع» در شب‌های عاشوراست.

مگر می‌شود سینه زنان و زنجیرزنان، یک شب عاشورا را پشت سر بگذارند اما یکصدا نگویند: «امشبی را شه دین در حرمش مهمان است/مکن ای صبح طلوع/عصر فردا بدنش زیر سم اسبان است/مکن ای صبح طلوع». این دودمه در حقیقت بیت نخست شعری از مرحوم کربلایی محمود بهجت (پدر مرحوم آیت‌الله بهجت) در قالب مستزاد است؛ که شاید عمر سرایش آن به صد سال برسد!

تا سال‌های سال هیچ‌کس نمی دانست شاعر این اثر کیست؟! تا این که مرحوم آیت‌الله بهجت چند سال قبل از رحلت به فرزند خود فرمود: «این شعر برای پدر ماست... من یادم هست که اولین بار در مسجد جامع فومن خوانده شد... آقا ! چه غوغایی شد! ...».

رازهای ماندگاری یک اثر دینی یکی دو تا نیست! قطعا اولویت با اخلاص خالق اثر و مُهر قبولی اهل بیت (ع) است. اما بی‌شک هر شعر و نوحه ماندگاری از نظر ساختاری و محتوایی نیز ویژگی‌هایی دارد. به یاد دارم چند سال پیش، در یکی از جلسات کارگاه آهنگ اشک در مجمع شاعران اهل بیت(ع) با همراهی هنرجویان، چه از منظر ادبی و چه از دریچه موسیقایی یازده ویژگی برای این دودمه برشمردیم؛ که خود محتوای یک مقاله جامع و کامل است. 

در این یادداشت به یک نکته بسنده می‌کنیم: به نظر می‌رسد مهم‌ترین عامل فراگیری و ماندگاری این اثر(پس از عنایت معصومین)، پرهیز از توصیف محض و مخاطب قرار دادن پدیده‌ای غیر معمول است. او صرفاً فضای شب عاشورا را توصیف نمی‌کند، بلکه قدم در میدان عاطفه و احساس می‌گذارد و نوآورانه با مخاطب خویش سخن می‌گوید و التماس می‌کند.

مخاطب این شعر کیست؟ 
پاسخ : صبح
لحن شعر چیست؟
پاسخ: التماس؛ خواهش

شاعر می توانست بگوید:
امشبی را شه دین در حرمش مهمان است
فاطمه گریان است

در این صورت قواعد قافیه مستزاد را هم رعایت کرده بود! اما دست به دامان صبح می‌شود؛ خورشید را مخاطب قرار می‌دهد و التماس می‌کند که سر برنیاورد تا بدن مطهر امام زیر سم اسب‌ها نرود! تا یک روز دیگر در کنار کودکان و بانوان حرم زنده بماند! تا ...

معجزه شعر همین جاست. وقتی شاعر از توصیف محض دور می‌شود، ذهن شنونده را تا دوردست‌ها پرواز می‌دهد؛ و اثر خویش را در جان و دل عشاق ثبت می‌کند. یکی از مهمترین نکات این شعر که می‌تواند مورد استفاده نوحه‌سرایان باشد همین است: «گفت‌و‌گو با عناصر طبیعت»

اتفاقا همین نوآوری موجب خلق مضامین تازه در نوحه می‌شود. به دوستان عزیز پیشنهاد می‌کنم به مخاطبان جدید فکر کنند و به جای توصیف‌های همیشگی و حرف‌های تکراری با عناصر طبیعت حرف بزنند: گفت‌وگو با فرات! گفت‌وگو با خاک! گفت‌وگو با گهواره! گفت‌وگو با نیزه! و ...

شاید در نگاه اول سخت به نظر برسد اما مطمئناً با اندکی تمرکز و تخیل، دریچه‌های خیال گشوده شده و مضامین ناب الهام خواهد شد.

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: مهدی زنگنه دودمه مکن ای صبح طلوع هیأت سینه زنی شب عاشورا مکن ای صبح طلوع گفت وگو

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۴۵۸۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

از حاشیه بیمارستانی خواننده پاپ تا انتشار آلبوم آقای شاعر!

خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی؛ فرآیند تولید و ارایه آثار و محصولات موسیقایی و حاشیه‌های ریز و درشت دنیای موسیقی طی سال‌های اخیر تبدیل به «فرصت» و «چالش» مهم و جالب توجهی شد که بسیاری از دست‌اندرکاران و فعالان عرصه موسیقی را بر آن داشت تا فارغ از رسانه‌های رسمی به ارائه و انعکاس فعالیت‌های موسیقایی خود در بسترهای متنوع «فضای مجازی» بپردازند و در این مسیر بسیار مهم و مؤثر بر افکار عمومی جامعه، حضور چشمگیری داشته باشند. حضوری که بعضاً برای آن‌ها دربرگیرنده اتفاقات مبارک و ارزشمندی در جهت معرفی خود و محصولات موسیقایی‌شان شد و در برخی موارد هم باعث دردسرهای زیادی شد که می‌تواند در ابعاد مختلف اجتماعی و فرهنگی‌اش مورد بررسی و واکاوی بیشتری قرار گیرد.

شرایطی دارای اهمیت که اکنون نمی‌توان به راحتی از آنچه در این بستر رسانه‌ای روی می‌دهد، بی‌تفاوت گذشت. چارچوبی دارای چالش و پر از فراز و نشیب‌های عجیب و غریب که تبدیل به اقیانوس پهناور و بی‌انتهایی شده که هر چه قدر در آن حضور داشته باشیم، بیشتر متوجه ابعاد پیچیده آن می‌شویم. شرایطی که در دنیای موسیقی فرآیند بسیار پررنگی دارد و تقریباً تمامی فعالان موسیقی را برآن داشته تا در این راه پر پیچ و خم اما جذاب برای مخاطب، به معرفی و به اصطلاح بیگانه «پرزنت» محصولات و دیدگاه‌های خود بپردازند. شرایطی که شاید بیان بسیاری از آنها در قالب رسمی خبرگزاری‌ها و رسانه‌های رسمی کشور جایگاهی نداشته باشد اما دربرگیرنده ابعادی است که می‌تواند برای طرفداران و دوستداران موسیقی مشتمل بر رویدادهای مکتوب و تصویر جالب توجهی باشد.

اتفاقاً ظهور و بروز چنین شرایطی است که هم موجب رشد و تولید اخبار و نوشتارها و تصویرهای به اصطلاح «زرد» و «غیرقابل انتشار در رسانه‌های رسمی» شده و هم ایجاد کننده فضای رقابتی بین رسانه‌های رسمی و رسانه‌های فعال در فضای مجازی شده است که این مسایل نیز دربرگیرنده ملاحظات فراوانی است. ملاحظاتی که رجوع به آنها می‌تواند ویترین حواشی و اظهارنظرهایی باشد که رجوع به آنها با در نظر گرفتن ملاحظات و باید و نبایدهایش امری اجتناب ناپذیر است.

«یک هفته با فضای مجازی موسیقی» عنوان سلسله گزارش‌های هفتگی سرویس هنر خبرگزاری مهر برای مرور متن و حاشیه منتخب رویدادهای موسیقایی از پنجره فضای مجازی است که روزهای پایانی هر هفته با استفاده از مطالب منتشر شده هنرمندان و فعالان عرصه موسیقی کشورمان در بسترهای مختلف فضای مجازی پیش روی مخاطبان قرار می‌گیرد.

فاضل نظری؛ بازخوانی ۱۸ غزل به آهنگسازی فریدون شهبازیان

فاضل نظری از شاعران و ترانه سرایان شناخته شده ای که طی سال های اخیر در قامت یک مدیر فرهنگی نیز فعالیت های زیادی را از سرگذرانده است چندی پیش بود که در صفحه شخصی خود از انتشار یک مجموعه موسیقایی به آهنگسازی فریدون شهبازیان خبر داد.

این شاعر و ترانه سرا نوشت: «لغزش» بازخوانی ۱۸ غزل از اثر «گریه های امپراتور» است که قرار بود چندی پیش از این منتشر شود. از [امروز] اما این مجموعه صوتی با آهنگسازی جناب فریدون شهبازیان در بستر فضای مجازی در دسترس است.»

آرمین زارعی؛ از بستری شدن در بیمارستان تا پرداخت چند میلیارد تومان پول

طی روزهای گذشته برخی از صفحات پرمخاطب موسیقی در فضای مجازی از بستری شدن آرمین زارعی خواننده موسیقی پاپ کشورمان در یکی از بیمارستان های تهران خبر دادند و نوشتند:

«خواننده پاپ آرمین زارعی به دلیل فشار عصبی در یکی از بیمارستان های تهران بستری شده است. این خواننده در هفته های گذشته با کمپانی طرف قرارداد سابق خود به مشکلاتی برخورده و به نظر می رسد همچنان درگیر این موضوعات است و حالا احتمالا شدت این فشارها و موارد دیگر، احوالات جسمی آرمین را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

این خواننده هفته گذشته در نامه ای رسمی به دفتر موسیقی وزارت ارشاد خواستار ممانعت از هرگونه اقدامی درباره قرارداد مورد بحث با شرکت مربوطه شده و مدعی است آن قرارداد از سوی او فسخ شده است. این در شرایطی است که کمپانی ترانه شرقی برای روزهای ۱۹ و ۲۰ اردیبهشت قرار است کنسرت این خواننده را برگزار کند و تبلیغات محیطی گسترده ای را نیز در سطح شهر تهران انجام داده و بلیت فروشی کرده است.

حالا [درساعات گذشته] آرمین زارعی از شدت فشارعصبی در بیمارستان بستری شده و مشخص نیست آیا کنسرت این خواننده در روزهای ۱۹ و ۲۰ اردیبهشت در تهرای روی صحنه خواهد رفت یا خیر؟ کمپانی [طرف قرارداد] همچنان درباره همه حواشی این ۲ هفته سکوت اختیار کرده است.»

اما مدتی نگذشت که این شرکت با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرد: «صدها میلیارد ریال به عنوان پیش پرداخت به آرمین زارعی پرداخت شده و کنسرت روزهای ۱۹ و ۲۰ هم برگزار می شود.»

در متن اطلاعیه شرکت آمده بود: «احتراما پیرو موضوعات اخیر و سوالات متعدد شما عزیزان در رابطه با برگزاری کنسرت به آگاهی می رسانیم شرکت ترانه شرقی براساس حقوق قانونی در قرارداد معین و مشخص با هنرمندان خود به ویژه هنرمند گرامی آقای آرمین زارعی اقدام به برنامه ریزی، مدیریت و اجرای کنسرت می نماید.

در رابطه با حاشیه های اخیر به اطلاع می رسانیم این شرکت سال ها برای اخذمجوز فعالیت های قانونی هنرمند نامبرده تلاش کرده و طی این مسیر دشوار، صدها میلیارد ریال بابت پیش پرداخت قرارداد به ایشان و هزینه های مستقیم و غیرمستقیم تولید و برگزاری رویدادهای مرتبط پرداخت نموده است.

کنسرت های مورخ ۱۹ و ۲۰ اردیبهشت نیز براساس کلیه حقوق قانونی مشخص در قرارداد فی مابین جاری و معتبراست و با اخذ مجوزهای لازم از تمامی مراجع ذی صلاح برنامه ریزی و اطلاع رسانی شده است.

امید است با انجام به موقع تعهدات طرفین، اجرای پیش رو همانند دیگر کنسرت های گذشته با همان کیفیت و درخور شأن هواداران عزیز تقدیم حضورتان شود. از کلیه هنردوستان، علاقه مندان و خصوصا رسانه ها نیز تقاضا داریم با حفظ حریم خصوصی و رعایت قوانین اسیرحاشیه ها و اخبار غیر واقعی نشوند.»

محمد اله یاری؛ خبرهای خوب برای آنهایی که موسیقی جدی کار می‌کنند

مدیرعامل بنیاد فرهنگی هنری رودکی هم در صفحه اختصاصی این مجموعه از حمایت جدی و پررنگ خود و همکارانش برای اجرای مستمر کنسرت هایی در حوزه موسیقی ایرانی و موسیقی نواحی خبر داد.

محمداله یاری نوشته بود: «وزیر فرهنگ تاکید بر پیش بینی حضور خوانندگان پیشکسوت و مطرح، در حوزه موسیقی ملی، موسیقی دستگاهی که صاحب کسوت و عنوان بوده و مردم چندین دهه دنبال کننده صدای آن ها هستند، دارند.

امسال شاهد اجرای گروه های قابل توجه موسیقی سنتی، ردیف دستگاهی و هویتی در مجموعه تالارهای وحدت، رودکی و برج آزادی خواهیم بود.

بنیاد رودکی تسهیلاتی برای اساتید و پیشکسوتان حوزه موسیقی اقوام فراهم خواهد کرد و تا پایان سال شاهد اجراهای متنوع و هویتی که ریشه در خاک و فرهنگ این مملکت دارد، خواهیم بود.»

عباس سجادی؛ پاسداشت یکی از اولین های روزنامه نگاری حوزه موسیقی

عباس سجادی شاعر، پژوهشگر و کارشناس موسیقی نیز در تازه ترین پست صفحه شخصی خود در فضای مجازی با عنوان «میرعلینقی از زبان میرعلی نقی» تصاویری ویدیویی از مراسم نکوداشت علیرضا میرعلی نقی پژوهشگر موسیقی را منتشر کرده و نوشته است: «دوستی با او و همکاری نزدیک در برنامه تلویزیونی «دستان» از افتخار من بوده است.»

میرعلیرضا میرعلینقی (زاده ۸ اردیبهشت ۱۳۴۵ در تهران) سنتور را نزد مجید کیانی و پیانو را نزد امانوئل ملیک‌اصلانیان و فخری ملک‌پور فرا گرفت و نزد حسینعلی ملاح شیوه‌های نوشتن و نسخه‌شناسی موسیقی را آموخت.

وی یکی از نخستین روزنامه‌نگاران حرفه‌ای حوزه موسیقی به شمار می‌رود که از سال ۱۳۶۵ فعالیت مطبوعاتی دارد و در ده‌ها نشریه به تحلیل رخدادهای موسیقی و نگارش مقالات مشغول است.

مقدمه «ردیف موسیقی ایران برای پیانو» اثر جواد معروفی، موسیقی‌نامه وزیری، کتاب‌شناسی موسیقی ایران، خاطراتی از رفتگان موسیقی، خاطرات جواد بدیع‌زاده و خاطرات هنری میلاد کیایی برخی آثار مکتوب میرعلینقی است.

علیرضا قربانی؛ به امید یافتن نشانی از تو ...

علیرضا قربانی خواننده موسیقی ایرانی که طی ماه های گذشته تمام وقت خود را معطوف به برگزاری تور کنسرت های داخلی و خارجی «با من بخوان» به آهنگسازی حسام ناصری کرده است، طی روزهای گذشته بود که به انتشار ویدیویی مشتمل بر تصاویر یک کوچه با معماری قدیمی، بخش‌هایی از قطعه «پریزاد» را پیش روی مخاطبان قرار داده است.

در دلنوشته علیرضا قربانی آمده است: سرگردان بی حضورت و جامانده میان کوچه پس کوچه های خالی شهر و هزاران رویای بر زبان نیامده به امید یافتن نشانی از تو ...»

کد خبر 6100043 علیرضا سعیدی